Langs de oever van de toenmalige Hunsinge (Peizerdiep) ligt een kleine nederzetting. Begin 13e eeuw bouwen de bewoners een stenen kerk. Het dorp ligt stroomafwaarts, dus ‘leeg’ (=laag) ten opzichte van het naburige Hoogkerk. Vandaar de naam Leegkerk. Hier meer over de geschiedenis van het dorp.
In de strijd tegen de Saksen krijgt de kerk het zwaar te verduren. De zuidmuur wordt weggeslagen en de koepelgewelven verwoest. De muur wordt weer opgebouwd met de oude stenen, en met bredere, laatgotische spitsboogvensters.
Vanaf 1595 deelt Leegkerk een predikant met Hoogkerk. De dominees wonen in de pastorie in Leegkerk.
De kerk fungeert vanaf de zeventiende eeuw ook als school.
De kerk heeft geen toren, maar een dakruiter uit 1641. Daarmee is het een van de oudste dakruiters uit de provincie Groningen.
Boven de ingang naar het koor hangt het tiengebodenbord uit 1653. Het dient om kerkgangers te herinneren aan God en gebod, zodat ze niet te lichtvaardig aan het avondmaal zouden gaan.
In Hoogkerk opent de eerste suikerfabriek. Het verandert de aard en aanzien van het dorp voorgoed. Er vestigen zich Brabanders, die meer ervaring hebben met suikerproductie. Ook komen er mensen van suikerplantages uit Indonesië.
Dominee Hacquebord wordt ziek. Hulpprediker Lydia Koomans, vijfentwintig jaar oud, komt hem vervangen. Zij is de eerste vrouwelijke Hervormde predikant in Nederland.
Lydia Koomans heeft tuberculose en gaat kuren in Davos. Op 20 mei overlijdt ze in de kliniek. Ze is de laatste voorganger die de pastorie bewoonde.
In Leegkerk en Hoogkerk is relatief veel verzet tegen de Duitse overheersing. Veel verzetsstrijders uit Hoogkerk worden tijdens de oorlog opgepakt en gefusilleerd.
De kerk verkeert in slechte staat. De tijdgeest is vol van verzet tegen autoriteit en godsdienst, maar ook vol van vernieuwing. De Groninger Gezinsbode: “De afbrokkelende muren met grote gaten maken de voorbijganger duidelijk dat dit pittoresk gelegen bedehuis het niet zo lang meer zal maken. Tenzij …’ Tenzij zich genoeg donateurs melden voor de inderhaast opgerichte Stichting Oude Groninger Kerken. En dat lukt! Het vereiste startkapitaal van tienduizend gulden voor de restauratie wordt opgebracht.
Tussen 1970 en 1973 wordt de kerk ingrijpend gerestaureerd. Het hele dak wordt aangepakt, en er moet zelfs geheid worden om de fundering te verstevigen. De kleine heimachine die in de kerk past wordt ‘de minimepper’ genoemd.
Na de restauratie komt de kerk in beheer bij de plaatselijke commissie van Leegkerk. Het is een populaire plek voor kleinschalige culturele evenementen. Omdat de kerk zo actief wordt gebruikt, ontstaat de vraag naar betere voorzieningen. Na meer dan 35 jaar wordt de kerk opnieuw aangepakt, en nu voor een interne verbouwing.
Op 7 april 2013 heropent de kerk van Leegkerk haar deuren. Aan de buitenkant lijkt weinig veranderd, maar binnen is een gouden kubus gebouwd. Ook zijn er bijpassende deuren aangebracht tussen koor en schip. Het ontwerp is van Jan Verrelst, van awg architecten uit Antwerpen. De gouden kubus geeft een wonderlijke sfeer aan de ruimte. De gedurfde verbouwing wordt door vriend en vijand omarmd en de locatie Leegkerk is populairder dan ooit.
De kerk van Leegkerk wordt verhuurd voor diverse evenementen, zoals concerten, huwelijken, recepties en lezingen.
Tijdens de zomermaanden (juni, juli en augustus) is de kerk op zondagmiddag geopend voor bezoekers. Van 12.00 uur tot 17.00 uur opent de kerk haar deuren en is iedereen van harte welkom om de kerk te bekijken of om onder het genot van een kop koffie met taart te ontspannen na een fietstocht of een wandeling in de omgeving. De kerk wordt dan bemand door vrijwilligers uit de omgeving van Leegkerk.
Tijdens enkele zomerzondagen zijn er activiteiten in de kerk, zoals concerten en lezingen. Kijk hiervoor op de agenda van onze website.
